Al sinds de jaren ’90 werkt ACT aan het in kaart brengen van inheemse grondgebieden. In deze periode maakten de Trio’s, de grootste inheemse stam die leeft in het Zuidwesten van Suriname, de eerste landkaarten van het Suriname-Brazilië grensgebied door middel van zogenaamde participatieve kartering. Inheemse collega’s werden getraind om meer dan 5 miljoen hectare bos, met behulp van GPS technologie en relevante informatie uit de gemeenschap in kaart te brengen. De belangrijke locaties van de Trio’s werden geïdentificeerd en na consultaties met de lokale bevolking geverifieerd.
Participatieve kartering is een innovatieve methode om het behoud en de overdracht van traditionele kennis van specieke inheemse gebieden aan jongeren te bevorderen en een bijdrage te leveren aan de waardering voor en het duurzame beheer van natuurlijke hulpbronnen. De vastlegging van het tribale gebruik van het land en haar grenzen is een onmisbaar gegeven in de dialoog over de erkenning van landenrechten van de inheemsen en marrongemeenschappen. Geografische kenmerken, zoals dorpen, kampen, gebruiksgebieden, gebieden met een waardevolle biodiversiteit, bedreigingen, locaties met een bijzondere historische of spirituele waarde en economische zones zijn gemarkeerd.
In samenwerking met het Centraal Bureau Luchtkartering (CBL) vervaardigde ACT in 2000 een officiële overheidskaart. Deze kaart was voor de inheemsen het eerste geschreven document waarop hun eigen plaatsnamen, geloofssysteem, en kennis zijn vastgelegd. De kaart is onder andere erkend door de National Geographic en het Congres van de Verenigde Staten van Amerika. Met ACT Suriname’s assistentie zijn er culturele landkaarten gemaakt voor vrijwel geheel Zuid Suriname, waar de Trio en Wayana leven.
Deze kaarten zijn onder andere:
- Land- en grondgebruikkaart van de Trio in Zuidwest Suriname (2000)
- Land- en grondgebruikkaart door de Trio en Wayana in het Tapanahony stroomgebied in Zuid Suriname (2000)
- Land- en grondgebruikkaart door de Wayana in Zuidoost Suriname (2004)
- Land- en grondgebruikkaart van het Wayana leefgebied (2005)
- Land- en grondgebruik en bescherming van de Trio in Zuidwest Suriname (2007)
In 2006 heeft er herkartering plaatsgevonden van de Trio kaart (2000) en Wayana kaart (2000) die niet alleen data op het gebied van landgebruik, maar ook de risico’s en mogelijke bedreigingen in het bestaande leefgebied weergeeft.
In 2009 zijn honderden mensen van de Ndjuka, Saramacca, Kwinti, Aluku, Trio, Wayana en Paramaka getraind en begeleid in het gebruik van GPS voor het in kaart brengen van hun landgebruik. Dit project, uitgevoerd in opdracht van de Overheid van Suriname en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB), is belangrijk voor de demarcatie van gebieden waar tot nu toe de rechten op voorouderlijke gebieden niet formeel bij wet erkend zijn.
In hetzelfde jaar is ACT Suriname onderdeel geworden van het RAISG (Red Amazonica Informacion Socioambiental Georefferenciada) netwerk, dat zich specifiek richt op de vervaardiging van kaarten van bedreigingen en kansen van het Amazonegebied. Deze regionale kaarten zijn essentiële middelen voor het monitoren, de evaluatie en verificatie van de bosstanden in verband met de huidige klimaatsverandering. www.rasig.sociomabiental.org
Het vervaardigen van culturele landkaarten door ACT en haar partners draagt bij aan de versterking van de cultuur en de verdediging van de traditionele rechten van de inheemsen en tribale volken. Dit is met name belangrijk in Suriname waar de rechten op voorouderlijke gebieden niet formeel bij wet erkend zijn. Ethno-kartering kan ook een waardevolle bijdrage leveren aan de identificatie van prioriteitsgebieden voor natuurbescherming. Na de identificatie en het in kaart brengen van belangrijke plaatsen is het mogelijk de aandacht te richten op duurzaam landbeheer en behoud van deze gebieden.
