HEALTH
Het gezondheidszorgprogramma van ACT Suriname is ontstaan uit een langdurige relatie, opgebouwd door ACT-president Mark Plotkin met de Trio-gemeenschap in Zuid-Suriname. Het gezondheidsprogramma is toegespitst op de integratie van traditionele geneeskunde ten voordele van de gemeenschappen in Zuid-Suriname. Onderdeel daarvan zijn de door ons opgezette ‘traditionele klinieken’ en het bijbehorende – internationaal erkende – ‘Sjamanen en Leerlingen programma’ in de dorpen Tepu, Kwamalasamutu, Apetina en Gonini Kiki Mofo.

De traditionele klinieken opereren volgens het concept van respect en bescherming van de inheemse eigendomsrechten. Dit zal uiteindelijk bijdragen aan het doen herleven van traditionele kennis, geïntegreerd met de aanwezige westerse geneeskunde. Wij stimuleren de kennisuitwisseling van sjamanen en leerlingen tussen de Trio- en Wayanadorpen voor de versterking van het gezondheidsprogramma voor de gemeenschappen. De behandelingen in de traditionele klinieken door de Sjamaan en/of de leerling zijn op vrijwillige basis. De patient beslist zelf of hij/zij de westerse of traditionele kliniek bezoekt. 

Gonini Kiki Mofo
Het traditioneel ziekenverblijf voor de marrongemeenschap te Gonini Kiki Mofo is opgericht voornamelijk met het oog op de behandeling van spier- en botaandoeningen volgens de eeuwenoude marronkennis.

Internationale erkenning
Het traditionele ‘geneeskunde integratie- en promotieprogramma’ van ACT Suriname heeft internationale erkenning geoogst. In 2002 werd het door de UNESCO NUFFIC uitgeroepen tot het beste programma voor bescherming van Inheemse Kennis. In 2003 won het de ‘World Bank Development Marketplace Global Competition’. En in mei 2007 werd het door het Verenigde Naties Programma voor het Milieu (UNEP), Verenigde Naties Programma voor Ontwikkeling (UNDP) en de Wereld Natuurbeschermingsorganisatie IUCN, gekozen als één van de tien finalisten die meedongen naar de prestigieuze mondiale prijs voor milieu en duurzame gemeenschapsontwikkeling. www.seedinit.org.

EDUCATIE
ACT Suriname voert educatie-activiteiten uit in de werkgebieden in Zuid-Suriname. Dit gebeurt in overleg en in partnerschap met de lokale gemeenschappen. Daarbij wordt gestreefd naar het beschermen van milieu en natuur en het behouden van de traditionele kennis en cultuur. Het educatieprogramma ondersteunt hiermee de andere programmagebieden van ACT Suriname: biodiversiteit, gezondheid en cultuur. We spreken eerder van interculturele of etno-educatie, aangezien het educatieprogramma steeds naar raakvlakken van de culturele beleving zoekt.

Als pijlers voor etno-educatie kunnen worden genoemd:
Kinderboeken; ACT Suriname heeft twee delen ‘Dieren’ en ‘Planten’ van  de Junior Park Ranger-reeks uitgebracht. De reeks bestaat uit drie Boekenafzonderlijke maar samenhangende delen. ‘Mijn omgeving’  wordt verwacht in 2016. In de boekjes worden verplichte curriculumonderdelen van het natuuronderwijs gelinkt aan cultuur. Leerlingen in Zuid-Suriname zijn betrokken bij de ontwikkeling van de reeks en de bijbehorende posters.

Naast de Junior Park Ranger-reeks zijn de volgende boeken door ons gepubliceerd:

  • ‘Lija, Sawo & Arimi, drie vriendjes uit Eluwima’
  • ‘De leerling van de Sjamaan’
  • ‘De zon heeft ook een huis’
  • ‘Wapono Pakoro’ – een publicatie over inheemse architectuur; een beeld van de traditionele bouwkunst van de Trio en Wayana in het zuiden van Suriname.

Cultuur- en kennisoverdracht; door de stamoudsten op jongeren vindt plaats op de traditionele scholen en de officiële basisschool, terwijl de ACT-rangers ofwel Indigenous Park Guards (door ACT Suriname opgeleide jongemannen van het dorp) zich inzetten om het natuurbewustzijn te stimuleren. Dit doen ze door middel van praktische lessen over de waarde van het tropische regenwoud en het behoud van een gezond ecosysteem.

Kennisuitwisseling; over de unieke Amazone-biodiversiteit en de inheemse culturen en het stimuleren van informatiestromen met verschillende groepen in de Surinaamse samenleving. Dit wordt bevorderd door publicaties, maar ook door organisatie van of deelname aan educatie- en cultuurevenementen.

ACT Suriname neemt ook deel aan het jaarlijks terugkerende Kinderboekenfestival in verschillende districten van het land. ACT Suriname ontwikkelt een database voor etno-biodiversiteit met daarin de wetenschappelijke benaming van dieren en planten van Suriname gekoppeld aan de Trio- en Wayanabenamingen.

CULTUUR
ACT Suriname draagt bij aan cultuurbehoud door het stimuleren van kennisoverdracht door stamoudsten aan jongeren. Ook stimuleren wij het opstarten en uitbreiden van duurzaam inkomsten genererende activiteiten binnen de gemeenschappen in Zuid-Suriname. Overdracht van traditionele kennis gebeurt op ‘traditionele scholen’, die door ACT Suriname zijn opgezet, of in samenwerking met reguliere scholen. Zo is er in Apetina een goede samenwerking met de Openbare School Kananoe Apetina. In de dorpen Kwamalasamutu en Tepu volgen kinderen lessen in culturele muziek en gebruik van medicinale planten op de speciaal hiervoor gebouwde traditionele scholen. Daarnaast worden handvaardigheden, zoals het vlechten van manden, overgedragen. Ook reguliere leerkrachten, ouderen, vrouwen, ACT-rangers en andere sleutelfiguren in de gemeenschap participeren hierbij.