Kwamalasamutu ontwaakt, de eerste zonnestralen breken door. De vroege vogels zijn al op weg naar de rivier om zich te wassen. De mist hangt nog.
Plotseling horen we door de luidspeaker van het dorp. Graman Asongo Alalaparoe die de ontwaking van het dorp, als een motor, wat vaart bij zet. De mededelingen van de dag en dorpsweetjes. Een dagelijks ochtendritueel.
We horen namen die achter elkaar opgenoemd worden. We vragen ons af wat er aan de hand is. Bruce Hoffmann, manager for field projects, die gedurende langere periode vanuit Kwamalasamutu werkt glimlacht. De namen die je hoort zijn van zij die nog niet hebben meegewerkt aan de bouw van de nieuwe Tukuispan.
ACT rangers op weg naar de Tukuispan
Een Tukuispan is een heel grote ronde traditionele hut die de centrale plaats is in een dorp. Hier worden culturele activiteiten en belangrijke ontmoetingen gehouden. Het is een soort gemeenschapshuis. De vorige Tukuispan is enkele jaren geleden volledig afgebrand.
We luisteren goed verder. We horen de naam Bruce Hofmann niet. De namen van de ACT IPG’s of rangers worden gelukkig niet door de luid speakers geschald.
ACT Suriname ondersteunt de gemeenschap van Kwamalasamutu bij de bouw van de nieuwe Tukuispan. De activiteiten begonnen in februari 2015. De werkzaamheden zullen nog enkele maanden duren. Vanwege de omvang van dit project is er veel hulp nodig. Het ACT team onder leiding van Bruce Hoffman helpt met verschillende taken. Hofmann en de ACT rangers gaan bijvoorbeeld het woud in om palen te halen die soms wel een uur van het dorp gevonden worden. Vanuit Paramaribo zijn er spijkers naar Kwamalasamutu verstuurd als bijdrage.
Bruce Hofmann, manager for field projects, en ACT Rangers
Minu Parahoe, directeur van ACT Suriname, zegt dat ACT begrijpt hoe belangrijk de Tukuispan is voor de gemeenschap. “Waar mogelijk ondersteunen wij graag in natura om de Tukuispan te doen herrijzen.”
Wanneer de houten structuur compleet is zal de Tukusipan bedekt zijn met Tasi bladeren. Tasi heet in het Trio ‘Maraja’ (Geonoma bacculifera). De bladeren worden gevlochten en als dakbedekking gebruikt. Dit zal niet eenvoudig zijn. In de directe omgeving van het dorp is er door de constante toename van woningen een schaarste ontstaan aan Tasi.
Dit is door de gemeenschap kenbaar gemaakt.
Dorpelingen zien graag dat de ACT rangers dit gaan monitoren. Daarom gaat ACT samen met de Universiteit van Utrecht en lokale partners, zoals het Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek in Suriname (Celos) en het Nationaal Herbarium Suriname, de Tasi locaties en het gebruik volgen om na te gaan hoe dit probleem het best aan te pakken. In het twinningproject ‘Capaciteitsversterking strategische groepen met betrekking tot het duurzaam benutten van hulpbronnen en het behoud van de biodiversiteit in Trio en Wayana gebieden’ is het tekort aan Tasi één van de aandachtspunten.
Meten en GPS punten prikken door ACT rangers
Parahoe: “Lokale problemen die volgens de gemeenschap aandacht behoeven van de IPGs (ACT rangers) zijn het afgelopen jaar gerankt door de dorpelingen. Deze worden deels in het trainingsprogramma van het twinningproject opgenomen.
De ACT rangers, jachtopzieners, studenten van het NATIN , AdeKUS en de Universiteit van Utrecht zullen de door de gemeenschap geïdentificeerde problemen gebruiken in programma onderdelen om zo oplossingen te bedenken voor de issues in de directe omgeving van de dorpen. Het Tasi probleem staat hoog op de lijst van vooral Apetina en Kwamalasamutu en heeft directe aandacht nodig.”
Wanneer de Tukuispan af is later in het jaar zal het in gebruik worden genomen met een groot feest.